Niezwykła mgła nad Plutonem. Unikalne odkrycie w Układzie Słonecznym
Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba ujawnił nowy, nieznany dotąd obraz Plutona. Planeta karłowata, wcześniej uznawana za 9. planetę naszego układu, posiada niezwykłą atmosferę z niebieską, wielowarstwową mgłą. Nowe odkrycie astronomów ujawniło, że to nie tylko efekt wizualny. Przez tę mgłę na Plutonie panuje klimat, który nie występuje nigdzie indziej w Układzie Słonecznym. Możliwe nawet, że sprzyja on powstaniu życia.
Mgła na Plutonie. Jedyne takie odkrycie w Układzie Słonecznym
Obserwacje sprzed dekady ujawniły, że Pluton nie jest po prostu lodową kulą, jak wcześniej sądzono, lecz jest okazale pokryty lodowymi górami i równinami. Co jednak szczególnie zdumiało naukowców, to pokrycie nieba Plutona wieloma warstwami mgły. Przelatująca obok planety karłowatej w 2015 roku sonda New Horizons zarejestrowała spowijające jej atmosferę niebieskawe płaszcze cząstek ok. 300 km nad powierzchnią. To o wiele wyżej, niż mówiły przewidywania. W tym roku Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) odkrył coś jeszcze.
"Pluton i jego największy księżyc Charon ukazują szereg powierzchni, których właściwości termiczne i energetyczne są w większości nieznane" - piszą autorzy badania. Wcześniejsze pomiary były wieloznaczne, bowiem nie rozróżniały planety karłowatej od jej księżyca. Z kolei niedawne badania zasugerowały, że mgła spowijająca Pluton ma związek z jego emisjami w średniej podczerwieni. Nowe badanie oddzieliło już te dwa obiekty kosmiczne i zmierzyło właściwości emisyjne ich terenów.
"Wykryliśmy i zmierzyliśmy też emisje termiczne mgły Plutona. Obserwowane strumienie wskazują, że mgła Plutona składa się z cząstek organicznych podobnych do Tytana, a także węglowodorów i lodów nitrylowych, i wykazują, że owa mgła w dużej mierze kontroluje równowagę atmosferyczną Plutona. W efekcie temperatury, klimat i ogólna cyrkulacja Plutona powinny być znacząco pod wpływem tej mgły w różnych porach roku" - czytamy w abstrakcie artykułu, który ukazał się w "Nature Astronomy".
W podobnych warunkach rozwinęło się życie na Ziemi
Jak powiedział Tanguy Bertrand, jeden z autorów badania, astronom z Obserwatorium Paryskiego, to niezwykłe zjawisko na Plutonie "jest unikalne w Układzie Słonecznym" i stanowi "nowy rodzaj klimatu". Dotyczy to jednak teraźniejszości. Naukowcy uważają, że w zamierzchłych czasach podobna mgła mogła też spowijać Ziemię. Zanim tlen przekształcił nasze niebo, nad planetą mogły unosić się chmury cząstek organicznych, które także wpływały na klimat. To z kolei mogło sprzyjać rozwojowi albo nawet powstaniu życia.
"Badając mgłę i chemię Plutona, możemy uzyskać nowe wglądy w warunki, które sprawiły, że wczesna Ziemia nadawała się do życia" - powiedział Xi Zhang, współautor badania z University of California Santa Cruz. Chodzi tu o czasy sprzed 2,4 miliarda lat, kiedy w atmosferze Ziemi nie było jeszcze tlenu, jednak już występowało życie.
Choć według aktualnego stanu wiedzy mgła na Plutonie jest unikalna, to niewykluczone, że podobne zjawisko klimatu mocno kształtowanego przez mgłę może występować także na największych księżycach Saturna i Neptuna - Tytanie i Trytonie.
Zobacz również:
- Oficjalna definicja planety do zmiany. Co z Plutonem?
- Pluton i tajemnicze "serce". Naukowcy rozwiązali zagadkę
- Za Plutonem mogą znajdować się planety wielkości Marsa. Zadziwiające dane!
- Na powierzchni Plutona odkryto kriowulkanizm niespotykany na Ziemi
- Wydmy na Plutonie są zbudowane z zamrożonego metanu
Źródło: Bertrand, T., Lellouch, E., Holler, B. et al. Evidence of haze control of Pluto's atmospheric heat balance from JWST/MIRI thermal light curves. Nat Astron (2025). https://doi.org/10.1038/s41550-025-02573-z
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 87 tys. obserwujących nasz fanpage - polub GeekWeek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
