Poszukiwania 9 planety. Nowe odkrycie na krańcu Układu Słonecznego

Nasze rozumienie Układu Słonecznego ewoluuje wraz z kolejnymi odkryciami. Jeszcze do 2006 roku za dziewiątą planetę Układu Słonecznego uważano Pluton. Międzynarodowa Unia Astronomiczna stwierdziła jednak, że jest on planetą karłowatą, zaś sam Układ Słoneczny ma 8 planet. Czy więc Pluton ma nowego następcę?

Nowe odkrycie astrofizyków ze School of Natural Sciences w Institute for Advanced Study rzuca nowe światło na Układ Słoneczny. Na jego krawędzi badacze odkryli niezwykły obiekt transneptunowy (TNO), któremu nadali roboczą nazwę 2017 OF₂₀₁. Jest on na tyle duży, że może być uznany za planetę karłowatą (podobnie jak Pluton), ale na tyle mały, że nie jest planetą sensu stricto.To jeden z najdalej położonych obiektów w naszym układzie. Wskazuje to, że obszar za Neptunem w Pasie Kuipera wcale nie jest tak pusty, jak wcześniej sądzono.

2017 OF₂₀₁ została sklasyfikowana jako ekstremalny transneptunowiec (ETNO). Oznacza to, że krąży on wokół Słońca w odległości znacznie większej niż orbita Neptuna. Spośród odkrytych ponad 5254 obiektów transneptunowych najbardziej znanym jest Pluton. Podobnie jak on, 2017 OF₂₀₁ jest dość niewielkim obiektem. Jej średnica wynosi w przybliżeniu 700 km (dla porównania - Pluton ma średnicę 2376,6 km), co czyni ją drugim największym znanym obiektem tego typu. Jej orbita wokół Słońca jest tak duża, że pełne okrążenie trwa ok. 25 tysięcy lat.

"Zgłaszamy odkrycie kandydata na planetę karłowatą, 2017 OF₂₀₁, obecnie zlokalizowanego w odległości 90.5 au. Jej orbita jest ekstremalnie szeroka i rozciąga się do wewnętrznego obłoku Oorta z półosią wielką 838 au i peryhelium 44,9 au, wyznaczonymi precyzyjnie na podstawie 19 obserwacji na przestrzeni siedmiu lat" - piszą autorzy badania.

Na podstawie ekscentryczności planety karłowatej (czyli odchylenia jej orbity od idealnego okręgu) naukowcy zakładają, że stanowi ona "część większej, niewidocznej populacji podobnych obiektów o łącznej masie około 1% masy Ziemi".

Dlaczego do tego odkrycia doszło tak późno? Obiekt jest przez większość czasu niewidoczny z Ziemi. "2017 OF₂₀₁ spędza zaledwie 1% czasu orbitalnego na tyle blisko nas, by mogła być wykryta. Obecność tego pojedynczego obiektu sugeruje, że może być kolejna setka innych obiektów o podobnej orbicie i rozmiarze. Są one po prostu za daleko, by mogły być teraz wykryte" - pisze kierownik zespołu, Sihao Cheng.

"Mimo że rozwój teleskopów umożliwił nam eksplorację odległych części wszechświata, to wciąż jest wiele do odkrycia w naszym własnym Układzie Słonecznym" - dodaje astrofizyk.

2017 OF₂₀₁ znajduje się dość daleko, a mimo to należy do naszego układu. Jej aphelium, czyli punkt orbity najbardziej oddalony od Słońca, ma o 1600 razy większą wartość niż orbity ziemskiej. Z kolei jej peryhelium, czyli minimalna odległość od Słońca, jest o 44,5 razy większy niż w przypadku orbity Ziemi, ale dość podobny do orbity Plutona.

Czy nowe odkrycie potwierdza hipotezę 9 planety? Nie do końca. Co prawda 2017 OF₂₀₁ osiąga wielkość planety karłowatej, ale obiekt ten nie jest wystarczająco duży, by można go było uznać za regularną planetę. Jej odkrycie stanowi część szerzej zakrojonych badań, mających na celu identyfikację obiektów transneptunowych i potencjalnie nowych planet Układu Słonecznego. Planeta X ciągle więc czeka na odkrycie.

Źródło: Sihao Cheng et al., Discovery of a dwarf planet candidate in an extremely wide orbit: 2017 OF₂₀₁, arXiv (2025). DOI: 10.48550/arxiv.2505.15806