Galaktyka

Środa, 22 listopada 2023 (12:10) Aktualizacja Środa, 27 grudnia 2023 (10:03)
Galaktyka to olbrzymi system złożony z gwiazd, pozostałości po gwiazdach, międzygwiezdnego gazu, pyłu i ciemnej materii, które są połączone siłą grawitacji. Wyróżniamy galaktyki eliptyczne, spiralne, soczewkowate lub nieregularne. Pod względem wielkości - od karłowatych po supergiganty.
Galaktyka - najważniejsze informacje
Droga Mleczna. /123RF/PICSEL

Galaktyka - najważniejsze informacje

Nazwa "galaktyka" wywodzi się z greckiego słowa "galaxias", co oznacza "mleczny", co jest odniesieniem do Drogi Mlecznej – galaktyki, w której mieści się Układ Słoneczny.

Galaktyki są niesamowicie zróżnicowane pod względem wielkości i liczby zawartych w nich gwiazd. Można wśród nich wyróżnić galaktyki karłowate z mniej niż setką milionów gwiazd oraz supergiganty, które zawierają nawet sto bilionów gwiazd. W centrum wielu galaktyk znajdują się supermasywne czarne dziury, a większość masy w typowej galaktyce stanowi tajemnicza ciemna materia. Co ciekawe, jedynie kilka procent tej masy jest widoczna w postaci gwiazd i mgławic. 

Galaktyki klasyfikowane są również ze względu na ich morfologię jako eliptyczne, spiralne lub nieregularne.
 
Galaktyki spiralne mają jasne centrum otoczone przez rozciągłe ramiona spiralne. Nasza galaktyka, Droga Mleczna, jest właśnie przykładem galaktyki spiralnej. Galaktyki eliptyczne mają kształt zbliżony do elipsy i nie posiadają wyraźnych ramion spiralnych. Typ soczewkowaty to galaktyki pośrednie między spiralnymi a eliptycznymi, mają kształt zbliżony do dysku, ale bez wyraźnych ramion spiralnych. Natomiast galaktyki nieregularne nie mają regularnego kształtu i struktury, jak to jest w przypadku innych typów.
 
Szacunki wskazują, że we wszechświecie obserwowalnym istnieje od 200 miliardów do 2 bilionów takich galaktyk, a ich średnica waha się od 1 000 do 100 000 parseków. Przestrzeń między nimi wypełniona jest rzadkim gazem o gęstości mniejszej niż jeden atom na metr sześcienny. 

Większość galaktyk jest grawitacyjnie zorganizowana w grupy, gromady i supergromady. Nasza Droga Mleczna należy do Lokalnej Grupy, której dominuje razem z Galaktyką Andromedy. Lokalna Grupa jest częścią Supergromady Panny, a obie te struktury są elementem znacznie większej kosmicznej struktury o nazwie Laniakea. W największej skali, galaktyki oraz ich gromady tworzą płaszczyzny i filamenty, które są otoczone ogromnymi pustkami w kosmosie.
 
Większość galaktyk oddala się od nas z powodu ekspansji Wszechświata. Jednak Galaktyka Andromedy, najbliższy nam sąsiad, zbliża się do Drogi Mlecznej i przewiduje się, że za około 4 miliardy lat dojdzie do ich zderzenia. Kiedy dwie galaktyki się zderzają, ich struktura może ulec zmianie, tworząc nowe formacje gwiezdne. Chociaż kolizje między galaktykami są częste w kosmicznej skali czasowej, rzadko prowadzą do zderzeń indywidualnych gwiazd ze względu na olbrzymie odległości między nimi.

Galaktyki. Czy wiesz, że...

Około 85% masy w galaktyce stanowi ciemna materia, której natura jest jednym z największych zagadek współczesnej astronomii. Istnieją galaktyki prawie pozbawione gwiazd, które są niemal całkowicie zbudowane z ciemnej materii. Są one trudne do wykrycia i zbadania.
 
Barwa galaktyki jest powiązana z wiekiem znajdujących się w niej gwiazd. Młode, niebieskie gwiazdy dominują w galaktykach spiralnych, podczas gdy starsze, czerwone gwiazdy są częstsze w galaktykach eliptycznych. Z czasem tempo tworzenia nowych gwiazd w galaktykach maleje. W pewnym momencie galaktyka "umiera", co oznacza, że ten proces się zakończył.
 
Wielu galaktykom nadano nazwy na podstawie ich wyglądu, np. Galaktyka Sombrero czy Galaktyka Wir.

Temat Galaktyka znajdziesz również w serwisie:

Powiązane z tematem Galaktyka

  • Kosmos

    Kosmos

    Co to jest kosmos? Przestrzeń kosmiczna rozpoczyna się dla nas, mieszkańców Ziemi, już 100 kilometrów od powierzchni planety i rozciąga się w zasadzie w nieskończoność. Granice kosmosu...
  • Wszechświat

    Wszechświat

    Co to jest Wszechświat?Wszechświat to złożona całość obejmująca całą fizyczną czasoprzestrzeń oraz wszelkie formy energii i materii. Termin ten jest często utożsamiany z pojęciami...

Galaktyka - Wiadomości

Reklama
Reklama
Reklama