W grobowcu odkryli tajemnicze szkielety. Spodziewali się kogoś innego

Archeolodzy prowadzili wykopaliska w Wielkim Tumulusie w Werginie w północnej Grecji, gdzie pochowano królów Macedonii. W jednym z grobowców kompleksu miał spoczywać Filip II Macedoński, ojciec Aleksandra Wielkiego. W miejscu pochówku odkryto jednak zupełnie inne szczątki. Grobowiec I, znany Grobowcem Persefony, zawierał kości dużo młodszego mężczyzny, który zmarł najpewniej przed Filipem II. Co więcej, w środku były też szkielety młodej kobiety oraz sześciu niemowląt, a nawet zwierząt.

Naukowcy zaproponowali kilka różnych hipotez dotyczących tożsamości pochowanych. W ostatnim badaniu wykorzystano szereg nowoczesnych technik, takich jak datowanie radiowęglowe, badania antycznego DNA (aDNA), analiza izotopów, a także obserwacje osteologiczne i odontologiczne, czyli badania kości i zębów.

"Nasze wyniki pokazały, że z wyjątkiem czterech kości, zidentyfikowanych jako kobiece, wszystkie kości dorosłych są męskie i według badań aDNA oraz osteologicznych pochodziły od mężczyzny w wieku 25-35 lat o wzroście 167 cm" - czytamy w abstrakcie. Filip II Macedoński został zamordowany w wieku 46 lat, zatem to nie mogły być jego szczątki. Kolejne badania tylko to potwierdziły.

"Datowanie radiowęglowe umieszcza ten pochówek w 1. połowie 4. wieku calBC, konkretnie między 400 a 367 rokiem calBC, a stosując korektę offsetu kolagenowego jest on nieco przesunięty najpóźniej do 388-356 roku calBC. Kości kobiet są datowane na ten sam okres" - wyjaśniają badacze. Z kolei kości dzieci i zwierząt zostały dołożone później - w okresie 150-130 calBC. Nie są one więc bezpośrednimi potomkami pochowanych dorosłych.

Choć szczątki kobiety i mężczyzny pozostają anonimowe, to na ich podstawie udało się antropologom sporo wywnioskować. Analizy izotopowe wykazały m.in., że kobieta miała dietę nieco bogatszą w białka zwierzęcego w porównaniu do mężczyzny. Analiza anatomiczna wskazuje, że spędziła ona dzieciństwo i prawdopodobnie też całe dorosłe życie w miejscowości Pella (stolicy starożytnej Macedonii, dziś w Grecji) lub jej okolicach i zmarła w wieku 18-25 lat.

Mężczyzna spędził natomiast dzieciństwo (przynajmniej do 7 roku życia) daleko od stolicy, która znajduje się o 32 km od Werginy. "Najbardziej prawdopodobne regiony jego dzieciństwa do północno-zachodnia Grecja lub dalej na północ w Górnej Macedonii lub Peloponez" - czytamy w badaniu. Izotopy w kościach pokazały, że spędził on ostatnie 10-20 lat w Pelli.

Wielki Tumulus w Werginie to miejsce pochówku członków dynastii Argeadów, którzy założyli Królestwo Macedonii. Trop prowadzi więc w tym kierunku. Zdaniem archeologów pochowany mężczyzna był najpewniej ważnym członkiem członkiem rodziny królewskiej Macedonii z rodu Argeadów (Temenidów), który zmarł w okresie 388-356 calBC. "Prawdopodobnie był on honorowany lub czczony w kaplicy powyżej i złożony do grobu razem z kobietą" - dodają badacze. Mają oni nawet konkretnych kandydatów: Aleksandra II oraz Perdikkasa III.

Naukowcy wykluczyli hipotezę, że szkielet należał do Filipa II, jego żony Kleopatry oraz ich nowo narodzonych dzieci, jako niemającą podstaw naukowych. Zostaje jeszcze pytanie, gdzie spoczywa Filip II. To na razie zagadka. Same grobowce zostały natomiast splądrowane już w starożytności. Malowidła na ścianach grobowca ukazywały ozdoby, możliwe że ze złota, srebra i brązu. Jeśli znajdowały się tam one rzeczywiście, to musiały paść łupem złodziei.

Możliwe, że przez to, iż rabusie otworzyli wejścia do grobowców, ludzie postanowili je wykorzystać do pochówku niemowląt w późniejszych latach. Taka praktyka wcale nie należała do rzadkości.

Źródło: Yannis Maniatis et al, New scientific evidence for the history and occupants of tomb I ("Tomb of Persephone") in the Great Tumulus at Vergina, Journal of Archaeological Science (2025). DOI: 10.1016/j.jas.2025.106234